تاثیر ورزش روی بیماری دیابت

امروزه یکی از شایع ترین بیماری های غیر واگیر (غیر عفونی)، بیماری دیابت یا همان مرض قند است.

تاریخچه شناسایی این بیماری به صد ها سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. ایرانیان برای درمان و جلوگیری از بروز این بیماری راهکار های متعددی را پیشنهاد کرده اند.

دانشمند شناخته شده ایرانی "ابن سینا" در این مورد تحقیقات قابل توجهی نموده است. در کتاب قانون ابن سینا تاثیر چند گیاه بر روی مرض قند مورد تحقیق ایشان قرار گرفته است.

به علت موضوع این تحقیق در مورد دیابت و تاثیر ورزش در درمان و جلوگیری از بروز آن ، به بحث در شاخه های دیگر نمی پردازیم. یکی از ضرب المثل های قدیمی در مورد امراض " پیشگیری به از درمان" است. با پیشگیری می توانیم نه تنها از بروز علائم دردناک و بد بیماری جلوگیری کنیم بلکه می توانیم به یک زندگی سالم سراسر از شادابی سلام کنیم.

ورزش یعنی سوخت و ساز بالا ، یعنی تحرک و شادابی در عصری که بیشتر کارهای بدنی انسان به گردن ماشین آلات ساخته شده به وسیله آن افتاده است. امروزه دوری از زندگی ماشینی و تغذیه مناسب در کشورهای پیشرفته به یک رویا تبدیل شده است.

در هر صورت در کشور عزیزمان ایران که در حال توسعه می باشد و تا کنون زندگی ما به آن شکل ماشینی نشده است ، چه بهتر است که با یک برنامه ریزی مناسب و منسجم بتوانیم میزان تحرک بدنی خود را به میزان مناسب در طول روز داشته باشیم و تغذیه خود را متناسب با میزان تحرک تنظیم کنیم.

میزان مبتلایان به این بیماری در کشورهای پیشرفته بیشتر دیده می شود. در جهان حدود یک میلیارد نفر از این بیماری رنج می برند (آمار سازمان بهداشت جهانی 2007 میلادی).

در ایران نیز تعداد قابل توجهی به میزان 15 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند.

البته این آمارها دقیق نیست زیرا بسیاری از افراد که به دیابت نوع یک مبتلا هستند بعد از مدت زیادی به بروز بیماری یقین پیدا می کنند زیرا علائم قابل توجهی در ابتدای بروز به بیماری دیده نمی شود.

آسیب پذیر ترین سن برای ابتلا به این بیماری نیز سنین جوانی می باشد که با تغذیه نامناسب و عدم تحرک به ابتلا به این بیماری مستعد تر هستند.

مقدمه :

امروزه یکی از شایع ترین بیماری های غیر واگیر (غیر عفونی)، بیماری دیابت یا همان مرض قند است.

تاریخچه شناسایی این بیماری به صد ها سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. ایرانیان برای درمان و جلوگیری از بروز این بیماری راهکار های متعددی را پیشنهاد کرده اند.

دانشمند شناخته شده ایرانی "ابن سینا" در این مورد تحقیقات قابل توجهی نموده است. در کتاب قانون ابن سینا تاثیر چند گیاه بر روی مرض قند مورد تحقیق ایشان قرار گرفته است.

به علت موضوع این تحقیق در مورد دیابت و تاثیر ورزش در درمان و جلوگیری از بروز آن ، به بحث در شاخه های دیگر نمی پردازیم. یکی از ضرب المثل های قدیمی در مورد امراض " پیشگیری به از درمان" است. با پیشگیری می توانیم نه تنها از بروز علائم دردناک و بد بیماری جلوگیری کنیم بلکه می توانیم به یک زندگی سالم سراسر از شادابی سلام کنیم.

ورزش یعنی سوخت و ساز بالا ، یعنی تحرک و شادابی در عصری که بیشتر کارهای بدنی انسان به گردن ماشین آلات ساخته شده به وسیله آن افتاده است. امروزه دوری از زندگی ماشینی و تغذیه مناسب در کشورهای پیشرفته به یک رویا تبدیل شده است.

در هر صورت در کشور عزیزمان ایران که در حال توسعه می باشد و تا کنون زندگی ما به آن شکل ماشینی نشده است ، چه بهتر است که با یک برنامه ریزی مناسب و منسجم بتوانیم میزان تحرک بدنی خود را به میزان مناسب در طول روز داشته باشیم و تغذیه خود را متناسب با میزان تحرک تنظیم کنیم.

میزان مبتلایان به این بیماری در کشورهای پیشرفته بیشتر دیده می شود. در جهان حدود یک میلیارد نفر از این بیماری رنج می برند (آمار سازمان بهداشت جهانی 2007 میلادی).

در ایران نیز تعداد قابل توجهی به میزان 15 میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند.

البته این آمارها دقیق نیست زیرا بسیاری از افراد که به دیابت نوع یک مبتلا هستند بعد از مدت زیادی به بروز بیماری یقین پیدا می کنند زیرا علائم قابل توجهی در ابتدای بروز به بیماری دیده نمی شود.

آسیب پذیر ترین سن برای ابتلا به این بیماری نیز سنین جوانی می باشد که با تغذیه نامناسب و عدم تحرک به ابتلا به این بیماری مستعد تر هستند.

دیابت چیست؟

بیماری دیابت یا مرض قند که در اثر افزایش سطح قند خون و یا کاهش میزان ترشح انسولین در بدن بوجود می آید.

انواع دیابت:

 به دو گروه تقسیم می شود:
1- دیابت وابسته به انسولین(دیابت جوانان)
2- دیابت غیروابسته به انسولین

این دو نوع دیابت از نقطه نظر پاتوفیزیولوژی کاملا با هم فرق دارند از این رو باید در برنامه ریزی ورزشی به نوع بیماری توجه و توصیه های مناسب ارائه گردد.

دیابت وابسته به انسولین:
حدود 10 تا 15% از کل بیماران دیابتی را تشکیل می دهند. که بیشتر سفید پوست هستند و مربوط به تخریب سلولهای B پانکراس می باشد.
درمان با انسولین در شروع این بیماری کاملا ضروری است با قطع انسولین یا کاهش مصرف آن مواد سمی خطرناکی تولید می شود.

دیابت غیروابسته به انسولین:
حدود 85 تا 90 % از کل بیماران دیابتی را تشکیل می دهند که بیشتر این افراد معمولا چاق هستند. در این نوع دیابت،گیرنده های انسولین دچار تنظیم کاهش می شوند. این نوع دیابت در میانسالی رخ می دهد.

 علت بروز این نوع دیابت کاملا مشخص نشده است اما نقش پیش زمینه های ژنیتیکی قوی،همراه با عوامل محیطی در کاهش سطح فعالیتهای بدن،افزایش مصرف کالری و چاقی در این زمینه تاکید شده است.

در این نوع دیابت سه حالت برای بیماری دیده می شود:
1-عدم ترشح انسولین
2-خروج بیش از حد گلوکز از کبد
3-کاهش فعالیتهای انسولین(مقاومت بافتها در برابر انسولین)

فواید فعالیتهای جسمانی در افراد مبتلا به دیابت:
اکثر پزشکان بر این نظریه تاکید دارند که بخش قابل توجه و مطلوب در درمان بیماری،تنظیم فعالیتهای بدنی هوازی می باشد.
اکثر پزشکان بر این نظریه تاکید دارند که بخش قابل توجه و مطلوب در درمان این بیماری، تنظیم فعالیتهای بدنی هوازی می باشد.
این موضوع به ویژه در نوع دیابت غیر وابسته به انسولین اهمیت بیشتری دارد. به طوری که در طول فعالیتهای هوازی و غیرهوازی،حساسیت به انسولین در بافتهای بدن افزایش می یابد.

ملاحظات کاربردی برای بیماران دیابتی:1- معمولا در جریان ورزش و فعالیت افراد دیابتی به علت آسیب در سیستم تنظیم حرارتی بیشتر در خطر گرمازدگی قرار دارند و از این جهت باید وقت بیشتری انجام شود.
2- افراد مبتلا به دیابت تقریبا 3 برابر نسبت به افراد سالم در معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی هستند. بنابراین چنانچه تمرینات شدیدی برای این افراد در نظر گرفته می شود لازم است ابتدا ارزیابی دقیقی از بیماریهای قلبی عروقی این افراد بعمل آید.
پیشنهاد می شود از بیماران دیابتی که بالای 30 سال سن دارند یا برای مدت 20 سال دچار دیابت هستند نوار قلبی گرفته می شود. از بیمارن دیابتی بالای 45 سال سن باید تست ورزش گرفته شود.
3-افراد دیابتی معمولا دچار درجه ای از نوروپاتی ( از دست دادن بعضی از حس ها) در اندام تحتانی و پاها هستند به همین دلیل برای جلوگیری از آسیب به پا باید مراقبتهای ویژه ای در نظر گرفته شود.
به خاطر داشته باشید که زخم ها و سایر جراحات روی پا به علت مراجعه بیش از نیمی از بیماران دیابتی به بیمارستان می باشد.

 دیابت و فعالیتهای ورزشی:- در جریان فعالیتهای ورزشی افراد معمولا عرق می کنند. در افراد دیابتی شروع حمله های هیپوگلیسمی نیز می تواند همراه با عرق کردن باشد و ممکن است تشخیص و تفاوت بین پاسخ طبیعی بدن به ورزش و یا علائم حمله در افراد دیابتی مشکل باشد.
- افراد دیابتی باید اکیدا از فعالیتهای ورزشی که حیاتشان را به جهت از دست دادن هوشیاری به خطر می اندازد و یا ورزشهایی که امکان دریافت گلوکز در آن ورزشها مقدور نیست اجتناب کنند مانند ( کوهنوردی، موتور سواری، قایقرانی تک نفره ).
- دیگر فعالیتهای ورزشی که به طور بالقوه خطرزا هستند باید با احتیاط قابل توجهی انجام شود به طوری که حتما فردی از اقوام یا دوستان نزدیک که با واکنشهای یک فرد دیابتی آشنا هستند در کنار او باشند و در مواقع لازم مراقبتهایی را انجام دهند.

پیشگیری از دیابت:

برای پیشگیری از بروز بیماری دیابت دوعامل مهم را باید در نظر گرفت.

ورزش و تغذیه

تمرینات هوازی جسمی موجب مصرف لیپید ها و کربوهیدراتهای مازاد بدن می شود و در نتیجه باعث تسریع جریان خون، افزایش فشار خون، جلوگیری از تسلب شراین، بهبود فعالیت ماهیچه های بدن به خصوص ماهیچه قلب، ترشح هورمون های لازم برای بدن تنظیم ترشح تمامی هورمون ها، افزایش و بهبود فعالیت ذهنی، آرامش روحی و فکری و ... می گردد. اگر جوانان و نوجوانان عزیز ما از ابتدای سنین جوانی به تمرینات دلخواه و روزانه روی آوردند دیگر لازم نیست در سنین بالا نگران افزایش فشار خون خود یا هزار و یک بیماری از جمله دیابت باشند.

تمرینات ورزشی هوازی یکی از مهمترین فاکتورهای بازدارنده بروز بیماری دیابت است.

تغذیه:

با تغذیه مناسب از سنین پائین علاوه بر سلامتی جسمی در همان سنین شما آینده خود را نیز تضمین کرده اید. استفاده از انواع سبزیجات و میوه در طول روز شما را برای داشتن اندام مناسب ، روحیه بشاش ، قلبی سالم و قوی ، دستگاه اثنی عشری سالم ، پوستی شفاف و روشن ، ذهنی پویا و در کل جسمی شاداب ، یاری می کند. به یاد داشته باشید که تغذیه همپای ورزش مهم و کارآمد است.

پزشکان تغذیه مناسب ، ورزش متناسب و پیوسته و روحیه بالا را ، سه پایه اصلی برای سالم زیستن می دانند . این به این معنا است که اگر یکی از این سه پایه دچار مشکل شور روند صعودی رسیدن به قله سلامت و شادابی دچار نقصان می گردد .

نتیجه گیری:

در کل در این تحقیق به نوع بیماری دیابت ، انواع آن و مشخصات و علائم مربوط به آنها آشنا شدیم.

در نهایت به رابطه بین دیابت با تغذیه و ورزش پرداختیم.

در آینده نزدیک پیش بینی می شود که از هر 3 نفر یکی مبتلا به بیماری دیابت می باشد. بنابراین با زندگی سالم الگوی مناسبی برای دوستان و خانواده خود باشیم و سعی در آگاه ساختن دیگران کنیم.

اگر بیماری دیابت کنترل نشود به تزریق انسولین در موارد غیر اکتسابی (غیر وراثتی) منجر خواهد شد که بر اثر غفلت متاسفانه منجر به اتفاقات غیر قابل جبران از جمله ؛ اغما ، بیهوشی، نابینایی، قطع عضو و... خواهد شد.

در کل بهترین و ساده ترین راه پیشگیری است. برنامه غذایی مناسب همراه با تمرینات منظم ورزشی بهترین راهکار برای کنترل تمامی امراض است.

همین طور روح سالم را باید در جسم سالم جست. اگر طالب روح بزرگ و آرامی هستید ابتدا باید جسم خویش را از امراض حفظ نمود.

گردآوری شده به همت خانم یوسفی

مدرس هنرهای رزمی (سبک دابل فول کنتاکت)

منابع:

·        بولتن داخلی وزارت بهداشت ، در مان و آموزش پزشکی. شماره  87 . صفحه 65.

·        فصلنامه تندرستی .شماره 88. صفحه 58.

http://Tebyan.ir/article/0546/axp

http://Aftab.ir

http://MedicinalPlant.2008.blogfa.com

http://MartialArts2000.blogsky.com

http://IslamicSport.com

http://Sport.ir

http://ScientificArticle.com